Dramaturgia teatru lalek II

Przegląd najważniejszych zjawisk w dziejach polskiego i obcego dramatu lalkowego – w perspektywie historycznej i współczesnej, z podkreśleniem roli reżysera i z jego punktu widzenia. Analiza i interpretacja wybranych dramatów z użyciem różnorodnych metodologii badawczych i z uwzględnieniem najnowszych kierunków w dramatologii. Próba odpowiedzi na pytania: co jest, a co może stanowić repertuar współczesnego teatru lalek oraz czy jakiekolwiek względy ten repertuar ograniczają? W jaką stronę idą poszukiwania współczesnych dramatopisarzy i co mają wspólnego z teatrem lalek? Jak czytać klasykę dramatu i jak ją przetwarzać? A wszystko na przykładzie wybranych dramatów, z których każdy bądź był przez autora dedykowany lalkom, bądź był wystawiany w teatrze lalek, bądź zachęca (z różnych względów) do podjęcia podobnej próby.

Kontynuacja zajęć z II roku , rozszerzenie wiedzy i umiejętności zdobytych w poprzednich semestrach.

Część zajęć może być przeprowadzona online lub zdalnie.

Analiza dramatologiczna zarówno polskiej klasyki, jak i utworów pisarzy współczesnych, ze szczególnym uwzględnieniem nowości atrakcyjnych dla teatru lalek.

Analizowanie i interpretowanie dawnej i nowej dramaturgii z reżyserskiego punktu widzenia ma nie tylko przynieść studentom orientację w dawnej i współczesnej literaturze, ale uczulić ich na lalkarską perspektywę. Uczymy się, jak czytać utwory dramatyczne, by wydobyć z nich potencjał lalkowy i przekładać język literatury na język animacji.

Analizowane będą utwory następujących autorów: Maria Wojtyszko, Małgorzata Sikorska-Miszczuk, Elżbieta Chowaniec, Malina Prześluga, Michał Walczak, Artur Pałyga, Antoni Winch, Agata M. Skrzypek, Tomasz Talerzak, Tomasz Kaczorowski, Mateusz Pakuła, Pierre Gripari, Donald Bisset, Tadeusz Słobodzianek, Magdalena Mrozińska, Lidia Amejko i inni.

W przypadku pracy zdalnej, dobór tekstów będzie wyznaczany przez ich dostępność online.

Podstawowa literatura przedmiotu będzie podawana na bieżąco, z pierwszeństwem pozycji najnowszych. W przypadku pracy zdalnej, dobór tekstów będzie wyznaczany przez ich dostępność online.

Lektury towarzyszące (układ alfabetyczny):

Borowski Mateusz, Sugiera Małgorzata, Sztuczne natury. Performance technonauki i sztuki, Kraków 2016, s. 9-30 oraz 479-496

Dramat w tekście, tekst w dramacie, pod red. Artura Grabowskiego i Jacka Kopcińskiego, Warszawa 2014

Elementy dramatu. Analizy diagnostyczne, red. Mateusz Borowski, Małgorzata Sugiera, Kraków 2009, Księgarnia Akademicka (zwłaszcza artykuły: Dariusz Kosiński, Zagadnienie dramatu, s. 41-58; Ewa Bal, Dramatyczność, sceniczność i teatralność dramatu, s. 59-76)

Karasińska Marta, Dziecko w świecie post-teatru, [w:] Sztuka dla dziecka jako forma komunikacji społecznej, praca zbiorowa pod redakcją Grzegorza Leszczyńskiego, t. 1, Poznań 2009, Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu

Kostecka Weronika, Baśń postmodernistyczna: przeobrażenia gatunku. Intertekstualne gry z tradycją literacką, Warszawa 2014, Wydawnictwo Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich [zwłaszcza Wstęp, czyli s. 9-20]

Leszczyński Grzegorz, Baśń: rytuał przejścia (rite de passage), [w:] Kulturowe konteksty baśni, pod red. Grzegorza Leszczyńskiego, t. II: W poszukiwaniu straconego królestwa, Poznań 2006, Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu, s. 41-68

Leszczyński Grzegorz, Trickster artysta. Ponowoczesne gry archetypowe, [w:] Sztuka dla dziecka. Tradycja we współczesności, Poznań 2011, Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu

Mieczkowska Sylwia, Object – Oriented Ontology i kapitał performatywny, czyli nowe spojrzenie na przedmioty w działaniu, „Didaskalia” nr 160, grudzień 2020: Wersja cyfrowa:

https://didaskalia.pl/pl/artykul/object-oriented-ontology-i-kapital-perfomatywny-czyli-nowe-spojrzenie-na-przedmioty-w-

Miłobędzka Krystyna, W widnokręgu Odmieńca. Teatr, dziecko, kosmogonia, Wrocław 2008, Wydawnictwo Biuro Literackie

„Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży”, Poznań, Centrum Sztuki Dziecka

Performatyka. Terytoria, pod red. Ewy Bal i Dariusza Kosińskiego, Kraków 2017

Świerkosz Monika, Performatywna moc czytania literatury. Baśnie, lęk i magiczne zaklęcia, [w:] Sztuka dla dziecka jako forma komunikacji społecznej, t. I pod red. Grzegorza Leszczyńskiego, Poznań 2009, Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu, s. 213-223

„Teatr Lalek”, kwartalnik, red. Lucyna Kozień, POLUNIMA, Łódź

Waszkiel Halina, Dramaty nie tylko dla ludzi, [w:] Dramat made (in) Poland. Współczesny dramat polski we współczesnej polskiej rzeczywistości, red. Wojciech Baluch, Kraków 2009, Księgarnia Akademicka, s. 225-233

Waszkiel Halina, Dramaturgia polskiego teatru lalek, Warszawa 2013

Waszkiel Halina, Lalkarz – performer, [w:] Performans, performatywność, performer. Próby definicji I analizy krytyczne, pod red. Ewy Bal I Wandy Świątkowskiej, Kraków 2013, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 347-355

Waszkiel Halina, Pisanie teatru lalek, [w:] Jan Wilkowski, Spowiedź w drewnie. Dramaty, Warszawa 2020, s. 7-40.

Czasopisma: „Nowe Sztuki dla Dzieci i Młodzieży”, „Dialog” „Teatr Lalek”

Wybrane fragmenty lektur towarzyszących (układ alfabetyczny):

1.Borowski Mateusz, Sugiera Małgorzata, „Sztuczne natury. Performance techno nauki i sztuki”, Kraków 2016

2. „Dramat w tekście, tekst w dramacie”, pod red. Artura Grabowskiego i Jacka Kopcińskiego, Warszawa 2014

3. „Elementy dramatu. Analizy diagnostyczne”, red. Mateusz Borowski, Małgorzata Sugiera, Kraków 2009

4. Karasińska Marta, „Dziecko w świecie post-teatru”, [w:] „Sztuka dla dziecka jako forma komunikacji społecznej”, praca zbiorowa pod redakcją Grzegorza Leszczyńskiego, t. 1, Poznań 2009

5. Kosiński Dariusz, „Dramatologia za progiem literatury”, [w:] „Lektury dramatyczności. Eseje z dramatologii”, wybór i redakcja Dariusz Kosiński, Kraków 2010

6. Kostecka Weronika, "Baśń postmodernistyczna: przeobrażenia gatunku. Intertekstualne gry z tradycją literacką", Warszawa 2014

7. Krajewska Anna, „Dramat współczesny. Teoria i interpretacja”, Poznań 2005

8. Lehmann Hans-Thies, „Teatr postdramatyczny”, Kraków 2004

9. Leszczyński Grzegorz, „Baśń: rytuał przejścia (rite de passage)”, [w:] „Kulturowe konteksty baśni”, pod red. Grzegorza Leszczyńskiego, t. II: „W poszukiwaniu straconego królestwa”, Poznań 2006

10. Leszczyński Grzegorz, „Trickster artysta. Ponowoczesne gry archetypowe”, [w:] „Sztuka dla dziecka. Tradycja we współczesności”, Poznań 2011

11. Miłoszewska Marta, „Adaptacja. Skrzynka z narzędziami. Podręcznik dramaturgiczny”, Warszawa 2017

12. Muniak Radosław Filip, „Efekt lalki. Lalka jako obraz i rzecz”, Kraków 2010

13. „Performatyka. Terytoria”, pod red. Ewy Bal i Dariusza Kosińskiego, Kraków 2017

14. Sugiera Małgorzata, "Nieludzie. Donosy ze sztucznych natur", Kraków 2015

15. Świerkosz Monika, „Performatywna moc czytania literatury. Baśnie, lęk i magiczne zaklęcia”, [w:] „Sztuka dla dziecka jako forma komunikacji społecznej”, t. I pod red. Grzegorza Leszczyńskiego, Poznań 2009

16. Waszkiel Halina, „Dramaturgia polskiego teatru lalek”, Warszawa 2013

17. Waszkiel Halina, „Dramaty nie tylko dla ludzi”, [w:] „Dramat made (in) Poland. Współczesny dramat polski we współczesnej polskiej rzeczywistości”, red. Wojciech Baluch, Kraków 2009

18. Waszkiel Halina, "Lalkarz – performer”, [w:] “Performans, performatywność, performer. Próby definicji I analizy krytyczne”, pod red. Ewy Bal i Wandy Świątkowskiej, Kraków 2013

19. Waszkiel Halina, „Teatr ożywionej formy”, „Teatr Lalek” 2016, nr 2

20. Wilkowski Jan, "Spowiedź w drewnie. Dramaty", wybór i oprac. Halina Waszkiel, Warszawa 2020

W zakresie wiedzy:

Absolwent zna i rozumie repertuar związany ze specjalnością studiów (R_W02, P7U_W, P7S_WG, P7S_WG).

Absolwent zna i rozumie fundamentalne dylematy współczesnej cywilizacji oraz dysponuje poszerzoną wiedzą, która pozwoli mu na zbudowanie kontekstu historycznego i kulturowego w dziele teatralnym (R_W04, P7U_W, P7S_WK, P7S_WG).

Absolwent zna i rozumie w pogłębionym stopniu cechy reżysera teatru lalek jako twórcy kultury i podmiotu konstytuującego struktury społeczne oraz zasady ich funkcjonowania (R_W05, P7U_W, P7S_WG).

Absolwent zna i rozumie wzajemne relacje między teoretycznymi i praktycznymi aspektami studiów, a także wykorzystuje tę wiedzę do dalszego

rozwoju artystycznego (R_W11, P7U_W, P7S_WG).

W zakresie umiejętności:

Absolwent potrafi dysponować wiedzą i umiejętnościami potrzebnymi do kreowania koncepcji artystycznych; prezentować wysoko rozwiniętą osobowość

twórczą umożliwiającą ich tworzenie i realizację (R_U01, P7U_U, P7S_UW).

Absolwent potrafi zrozumieć istotę konstrukcji tekstu scenariusza, samodzielnie ocenić tekst literacki i możliwości jego wykorzystania w procesie

budowania dzieła teatralnego z użyciem środków teatru lalek (R_U02, P7U_U, P7S_UW).

Absolwent potrafi tworzyć ustne i pisemne wypowiedzi z zakresu sztuk teatralnych w oparciu o zdobytą wiedzę teoretyczną (R_U12, P7U_U

P7S_UK).

W zakresie kompetencji społecznych:

Absolwent jest gotów do wykorzystania nabytej wiedzy w celu formułowania sądów i rozwiązywania problemów poznawczych praktycznych; jest gotów do krytycznej oceny odbieranych treści (R_K01, P7U_K, P7S_KK).

Aktywny udział w zajęciach jako podstawa zaliczenia. Praca pisemna na zakończenie semestru zimowego. Egzamin ustny na zakończenie semestru letniego.