Seminarium reżyserskie 1. Literatura dla dzieci i młodzieży

Zajęcia o charakterze konwersatoryjnym mają na celu wypracowanie przez studentów indywidualnego warsztatu reżysera teatru lalek w zakresie wstępnego przygotowania i opisania koncepcji przyszłego spektaklu teatralnego skierowanego do odbiorcy dziecięcego/młodzieżowego.

Zadaniem w ramach przedmiotu "Seminarium reżyserskie. Literatura dla dzieci i młodzieży" jest reżyserskie opracowanie tekstu oraz stworzenie koncepcji przedstawienia na podstawie tekstu literackiego lub dramatu dla dzieci młodzieży. Sugerowany przez pedagoga wybór tekstów dotyczy, ważnych dla młodych odbiorców tematów: tożsamości- ja, to kto?, poszukiwania swojej odrębności- ja- inny. Zadaniem jest realizacja wybranych wątków literackich językiem metafory, przy wykorzystaniu środków teatru formy, przez który rozumieć należy zarówno teatr plastyczny, teatr ruchu, teatr lalek.

Zadaniem w ramach przedmiotu "Seminarium reżyserskie. Literatura dla dzieci młodzieży" jest reżyserskie opracowanie tekstu oraz stworzenie koncepcji przedstawienia na podstawie zaproponowanych tekstów dla dzieci. W ramach przedmiotu student/ka dokona niezbędnych dla realizacji przedstawienia prac koncepcyjnych wedle następującej kolejności: analiza tekstu, stworzenie kontekstu historyczno-literackiego, interpretacja tekstu, wybór języka realizacji, opracowanie autorskiej koncepcji przedstawienia wątków zaczerpniętych z zadanych tekstów na scenie.

Wybór tekstu dokonany zostanie z sugerowanych przez pedagoga: prozy lub wiersza ślą dzieci. Zadaniem jest realizacja i opracowanie reżyserskie wybranych wątków z tekstów środkami teatru wizualnego, przez który rozumieć należy zarówno teatr plastyczny, teatr ruchu, teatr lalek czy teatr formy.

Analiza:

W ramach pracy reżyserskiej nad prozą klasycznym student ma za zadanie:

dokonać reżyserskiej analizy tekstu przez co rozumieć należy:

-odczytanie sensów i kontekstów zawartych w powieści oraz określenie miejsca w kontekście literackim i kulturowym

-analiza postaci i ich wzajemnych relacji

-odczytanie poetyki tekstu

-analiza dramaturgi tekstu, interpretacja zdarzeń i metafor

-określenie punktów zwrotnych, punktu kulminacyjnego i pointy

-określenie kontekstu historycznego

-interpretacja idei, znaków i metaforyki

-samodzielne odszukanie tekstów literackich i opracowań tematu oraz ich lektura i analiza

-porównanie własnych wniosków z powyższymi tekstami, oraz poszerzenie kontekstu propozycji reżyserskiej/ adaptacji poprzez odniesienia i interpretacje w nich zawarte

Kontekst kulturowy:

-analiza biograficzna, sytuująca tekst i autora w określonym kontekście kultury, w tym w szczególności kontekście literatury i tradycji teatru

-analiza historyczno-literacka dramatu

-rozpoznanie odczytań dramatu i kontekstów w jakich odbyły się wybrane wcześniejsze realizacje dramatu

-samodzielny wybór i analiza tekstów literackich dotyczących wybranego utworu i jego tematyki

-analiza dzieł wybranych dziedzin sztuki poszerzająca kontekst kulturowy i estetyczny

Interpretacja reżyserska:

-odczytanie wątków, znaczeń i metafor w odniesieniu do problematyki dziecięcej

-analiza metafory pod kątem jej możliwości narracyjnych, w tym szczególności narracji wizualnej i scenicznej

-odczytanie kontekstu społecznego i psychologicznego, ze szczególnym uwzględnieniem psychologii rozwojowej dziecka

-określenie adresata

-określenie osobistego stosunku do tekstu

-określenie własnych asocjacji i skojarzeń dotyczących treści, formy, estetyki i filozofii utworu

Wizja:

-zbudowanie koncepcji przedstawienia w oparciu o powyższe etapy pracy

-określenie założeń adaptacyjnych i dramaturgicznych. Wybór scen, wątków, zdarzeń, narracji

-określenie postaci, ich charakterów znaczeń i relacji w oparciu o pozyskaną wiedzę i własną ich interpretację

-stworzenie wizji spektaklu obejmujące koncepcję sceniczną

-określenie języka spektaklu z uwzględnieniem teatru formy jako jego podstawowego komponentu narracyjnego

-zbudowanie metaforyki spektaklu w oparciu o własną interpretację treści utworu

-opis przykładowych rozwiązań scenicznych

-wybór przykładowych scen i rozwiązań opisujących realizację metafory scenicznej

-określenie założeń dotyczących treści, formy oraz estetyki

-stworzenie podstawowych zadań scenograficznych, muzycznych i choreograficznych (innych potrzebnych) w oparciu o przygotowaną wizję spektaklu

Efektem pracy nad utworem będzie stworzenie eksplikacji reżyserskiej obejmującej interpretację i analizę tekstu, wizję spektaklu, określenie języka i estetyki spektaklu oraz zaplanowanie zadań dla scenografa/ki, kompozytora/ki i aktorów. Eksplikacja powinna zawierać także koncepcję dramaturgiczną zrealizowaną w formie opisu lub szkicu adaptacji.

W przypadku uzasadnionych wątpliwości ze strony studenta/ki na etapie pracy interpretacyjnej, po dokonaniu analizy zaproponowanych tekstów, po uzgodnieniu z prowadzącym, może być dokonana zmiana tekstu wyjściowego na inny utwór, jednak założeniem pozostaje literatura dla dzieci młodzieży, ze wskazaniem na dramat poetycki, lub o zdecydowanym potencjale metaforycznym.

Teksty o tożsamości i poszukiwania własnego "ja"- propozycja prowadzącego.

Pedagog nie określa dodatkowego zakresu tekstów, ponieważ ich wybór jest częścią zadania, ponadto sugerować może konkretne wizje lub interpretacje co także pozostaje wolnym wyborem studenta/ki.

Literatura uzupełniająca:

- Johan Huizinga, „Homo ludens” (fragmenty), Czytelnik, Warszawa 1985,

- Roger Caillois, Gry i ludzie” (fragmenty), Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1997,

- Michaił M. Bachtin, „Ludowe formy świąt karnawalowych” w: „Twórczość Franciszka Rabelais'go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu”, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1975.

W zakresie wiedzy (W) student:

- rozumie rozszerzone zagadnienia obejmujące nauki humanistyczne; zna elementy dzieła scenicznego (R_W01),

- rozumie fundamentalne dylematy współczesnej cywilizacji oraz dysponuje poszerzoną wiedzą, która pozwoli mu na zbudowanie kontekstu historycznego i kulturowego w dziele teatralnym (R_W04),

- zna możliwości wykorzystania i mieszania konwencji i stylów przynależnych teatrowi lalek i żywego planu w celu uzyskania współczesnej wymowy dzieła artystycznego (R_W08),

- rozumie wzajemne relacje między teoretycznymi i praktycznymi aspektami studiów, a także wykorzystuje tę wiedzę do dalszego rozwoju artystycznego (R_W11),

- rozumie istotę procesów kulturowych, posiada umiejętność rozpoznawania wybranych elementów kultury materialnej poszczególnych epok, obszarów i warstw społecznych (R_W14);

W zakresie umiejętności (U) student:

- potrafi dysponować wiedzą i umiejętnościami potrzebnymi do kreowania koncepcji artystycznych; prezentować wysoko rozwiniętą osobowość twórczą umożliwiającą ich tworzenie i realizację (R_U01),

- potrafi zrozumieć istotę konstrukcji tekstu scenariusza, samodzielnie ocenić tekst literacki i możliwości jego wykorzystania w procesie budowania dzieła teatralnego z użyciem środków teatru lalek (R_U02),

- umie wykorzystać nabyte doświadczenia w realizowaniu własnych działań artystycznych opartych na zróżnicowanych stylistycznie koncepcjach wynikających ze swobodnego i niezależnego wykorzystywania swej wyobraźni, intuicji i emocjonalności (R_U04),

- potrafi współdziałać i współpracować z innymi osobami w ramach prac zespołowych; pełnić wiodącą rolę w pracy w grupie (R_U07),

- umie słuchać współpracowników i umie wykorzystywać ich uwagi dla realizacji wspólnego celu jakim jest spektakl teatralny (R_U08),

- potrafi tworzyć ustne i pisemne wypowiedzi z zakresu sztuk teatralnych w oparciu o zdobytą wiedzę teoretyczną (R_U12);

W zakresie kompetencji społecznych (K) student:

- jest gotowy na sformułowanie konstruktywnej krytyki w stosunku do działań innych osób (R_K03),

- jest gotowy do podjęcia refleksji na temat społecznych, naukowych i etycznych aspektów związanych z własną pracą (R_K09).

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest aktywne uczestnictwo w zajęciach, napisanie egzemplarza reżyserskiego oraz uzyskanie pozytywnej oceny z obrony tegoż egzemplarza podczas ustnego egzaminu.