Teatr lalek na świecie

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów kierunku technologii teatru lalek, zaczynających swoją przygodę z teatrem lalek, z najważniejszymi formami tego gatunku sztuki na świecie.

Poprzez zajęcia, w trakcie których za każdym razem wykład teoretyczny będzie łączony z prezentacją filmową lub multimedialną, adepci lalkarstwa zdobędą wiedzę na temat wszechstronności tej dziedziny sztuki, jej różnorodności, bogactwie form, stylów i technik.

Świadomość złożoności sztuki lalkarskiej pobudzi kreatywność w przestrzeni własnych działań a także rozbudzi poczucie estetki i umiejętność poszukiwań międzygatunkowych.

Zajęcia mogą odbywać się on-line.

1 – Wprowadzenie do zajęć, charakterystyka przedmiotu

2,3,4 – Europa

• najważniejsze wydarzenia w dziejach europejskiego lalkarstwa

• klasyfikacja gatunków, omówienie głównych form i technik lalkowych

5 – Chiny

• chińskie cienie, marionetki, pacynki, lalki na drążkach

• tybetański teatr z masła

6 – Indie

• „Ramajana” i „Mahabharata” jako literackie podstawy gatunków

• różnorodność gatunków: pavakathakali, pava koothu, putul nauch, sakhi nach, togalu gombeyatta, yakshagana, kathpulti, gombeyatta, tholu bommalatam, thol pava koothu, ravana chhaya

7 – Azja południowo-wschodnia

• Birma (yoke thay)

• Tajlandia (nang yai, nang talung, hun luang, hun krabok, hun lakhon lek)

• Kambodża (nang sbek, nang kaboung)

• Wietnam (lalki na wodzie - rô’i núóć)

8 – Japonia

• ebisu-kaki, karakuri-ningyō, ningyô-jôruri, bunraku, kuruma-ningyô, otome bunraku

9 – Indonezja

• wayang kulit, wayang golek, wayang beber, wayang klitik

10 – Bliski Wschód

• lalki cieniowe Turcji (karagöz) i Grecji (karagiozis)

11 – Afryka

• maski rytualne

• rytualne formy lalkarstwa w Kongo, Mali, na Wybrzeżu Kości Słoniowej

• teatr magiczny

12 – Ameryka Południowa

• teatr lalek w Meksyku, Brazylii, innych krajach

13 – Lalki i maski w karnawale, maska w różnych kulturach

• Europa a Ameryka Łacińska

• maska w teatrze indyjskim, irańskim, japońskim i polskim

14, 15 – przegląd najciekawszych wydarzeń artystycznych ostatnich sezonów w omówionych regionach, podsuwanie semestru

16 – Ameryka Północna

• krótka historia teatru lalek w USA

17,18,19 – Lalkarskie imperium Jima Hensona

• San and Friends, Wilkins Coffee, Ulica Sezamkowa, The Muppet Show, The Muppet Movie, The Dark Crystal, Labirynt, Fraggle Rock, produkcje współczesne Walta Disneya

20,21,22 – Lalki na dużym ekranie i w TV

• filmy z epizodem lalkowym

• filmy z lalkami jako bohaterami

• dobranocki, kabarety, seriale z postaciami lalkowymi

• prezentacja najnowszych osiągnięć kinematografii

23,24,25 – Lalki w cyrku

• Cirqe du Soleil (od Le Grand Tour do najnowszych produkcji w Las Vegas)

• inne przykłady (Compagne Finzi Pasca)

• prezentacja pełnego spektaklu cyrkowego wykorzystującego lalki

26 – Lalkowe formy w widowiskach plenerowych i sportowych

• od Bread and Puppet do Royal de Luxe

• inne przykłady parad z udziałem lalek

• ceremonie otwarcia i zamknięcia igrzysk olimpijskich

• inne ceremonie (zwłaszcza w USA)

27 – Lalki w Internecie czyli warsztat lalkarza on-line

• Stan Winston School

• inne przykłady

28,29 – repetytorium, przegląd najciekawszych wydarzeń artystycznych ostatnich sezonów

30 – test zaliczeniowy

- Encyclopédie mondiale des arts de la marionnette, UNIMA, T. Foulc, H. Jurkowski, éditions L’Entretemps, Montpellier 2009

• wybrane hasła

• internetowa wersja encyklopedii wepa.unima.org

- B. Kubiak Ho-Chi, Tragizm w japońskim teatrze lalkowym bunraku, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2011

- B.J. Jones, Jim Henson – tata mupetów, Wydawnictwo Marginesy, Warszawa 2014

- Słownik wiedzy o teatrze Dariusz Kosiński [et al.], ParkEdukacja, Bielsko-Biała 2005

• część VI – Teatr lalek

- H. Jurkowski, Azjatycki teatr lalek, „Teatr Lalek” 1990 nr 2

- Historia Teatru, pod red. J.R. Brawna, przekł. H. Baltyn-Karpińska, Warszawa 1999

• C. Mackerras, Teatry wschodniej Azji

• F. Richmond, Teatry w południowej Azji

• L. Rubin, Teatr południowo wschodniej Azji

- E. Żeromska, Japoński teatr klasyczny: korzenie i metamorfozy, T. 2 Kabuki, bunraku, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2010

- M. Waszkiel, Teatr lalek w chinach, „Teatr Lalek” 1993 nr 4.

- M. Waszkiel, Chińskie lalki, chińscy lalkarze, „Dialog” 1994 nr 1.

- K. Suszczyński, Lalki w Cirque du Soleil, „Scena” 2014 nr 4.

- K. Suszczyński, Lalki na srebrnym ekranie, „Teatr Lalek” 2018 nr 2.

- K. Suszczyński, Lalki w paradach, „Teatr Lalek” 2020 nr 2-3.

- Inne oblicza. Maski, marionetki i sztuka cieni ze zbiorów Chińskiego Narodowego Muzeum Sztuki, katalog wystawy, Państwowe Muzeum Etnograficzne, Warszawa 2014

- M. Lis, Wayang. Jawajski teatr cieni, Warszawa-Toruń 2019

W zakresie wiedzy (W):

- absolwent posiada wiedzę o repertuarze teatru lalkowego z różnych stron świata, T_W02

- absolwent rozróżnia, definiuje i potrafi określić najważniejsze typy i gatunki teatru lalkowego występujące na każdym z kontynentów, T_W04

- absolwent posiada wiedzę o historii teatru lalek w różnych rejonach świata, zna także literaturę omawiającą te procesy, T_W05

- absolwent posiada podstawowe informacje o technologii lalek oraz o różnorodności rozwoju technologicznego w różnych rejonach świata, T_W08

W zakresie umiejętności (U):

- absolwent wykorzystuje wiedzę dotyczącą różnorodności technik tworzenia lalek, konstrukcji scenariusza, budowania spektakli teatralnych i animacji w odrębnych formach teatru lalkowego spotykanego w różnych stronach świata, T_U03

- absolwent umie swobodnie wypowiadać się w kwestiach związanych z różnorodnością i wszechstronnością sztuki teatru lalek, T_U12

W zakresie kompetencji społecznych (K):

- absolwent wykazuje kreatywność we własnych poszukiwaniach twórczych inspirując się świadomością estetyki, działania i funkcjonowania różnych technik lalkowych, T_K04

Praca zaliczeniowa do wykonania w pierwszym semestrze, egzamin końcowy w formie testu w drugim semestrze, kontrola obecności, aktywność na zajęciach.

I sem- zaliczenie,

II sem - zaliczenie z oceną

Nie dotyczy.