Lalki przed kamerą

Zajęcia mają na celu wprowadzenie studentów w podstawy języka fotograficznego i filmowego, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki filmu animowanego. Podczas zajęć pracujemy z lalkami (teatralnymi, filmowymi czy zabawkami), zwracając uwagę na specyfikę ich ekspresji wizualnej i na znaczenia oraz konotacje, jakie niosą.

W pierwszym semestrze studenci uczą się świadomego konstruowania obrazu fotograficznego, poznając kompozycję, światło, kadr i perspektywę. Na zakończenie semestru tworzą własny cykl fotograficzny.

W drugim semestrze studenci rozwijają umiejętność analizy i tworzenia obrazu filmowego, z naciskiem na formy animowane. Szczególną uwagę poświęcamy wizualnym aspektom sztuki filmowej – estetyce obrazu, stylom wizualnym, relacji między formą a treścią oraz budowaniu znaczeń poprzez środki filmowe. Na koniec roku studenci tworzą własną etiudę filmową z użyciem lalki, w wybranej technice. Studenci aktywnie uczestniczą w procesie montażu i postprodukcji swoich etiud (przy współpracy z profesjonalnym montażystą).

Zajęcia Lalki przed kamerą koncentrują się na nauce świadomego tworzenia i analizy obrazu fotograficznego oraz filmowego, ze szczególnym uwzględnieniem obecności lalek – teatralnych, filmowych czy zabawek – jako nośników narracji, emocji i znaczeń. Współczesny świat jest zdominowany przez obrazy – funkcjonujemy w kulturze wizualnej, w której codziennie odbieramy i interpretujemy setki komunikatów wizualnych. Choć większość z nas robi to intuicyjnie, nie każdy posiada umiejętność świadomego budowania obrazu i wykorzystania jego potencjału narracyjnego i ekspresyjnego. Tego właśnie uczymy się na zajęciach.

W pierwszym semestrze kursu studenci poznają podstawy języka fotograficznego – pracują z kompozycją, światłem, kadrowaniem i perspektywą, rozwijając umiejętność tworzenia narracji za pomocą statycznego obrazu. Lalki, jako bohaterowie scen fotograficznych, stają się narzędziem opowiadania historii i eksperymentowania z formą. W kolejnych etapach zajęć skupiamy się na języku filmowym – zwłaszcza w kontekście filmu animowanego – analizując, jak ruch, montaż, rytm i wizualna forma współtworzą filmowy przekaz.

Równolegle studenci zdobywają praktyczną wiedzę techniczną – uczą się obsługi aparatu fotograficznego i kamery, zasad oświetlenia planu, ustawień ekspozycji, ostrości i innych elementów niezbędnych do profesjonalnej realizacji zdjęć i nagrań. Kurs łączy teorię z praktyką, a nacisk położony jest na rozwijanie indywidualności twórczej, wrażliwości wizualnej oraz wyobraźni artystycznej.

Zajęcia mają inspirować studentów do twórczych poszukiwań, zachęcać do eksperymentu oraz budowania własnego języka wizualnego – zarówno w fotografii, jak i w filmie. Lalka, jako figura pośrednia między człowiekiem a obiektem, staje się pretekstem do eksplorowania tematów z pogranicza sztuki, teatru, filmu i kultury wizualnej.

Umiejętności nabyte w trakcie kursu mogą być bezpośrednio wykorzystane w obecnej lub przyszłej pracy teatralnej studentów – zwłaszcza tam, gdzie teatr łączy się z mediami wizualnymi, filmem, projekcjami czy rejestracją spektakli. Te dziedziny sztuki nieustannie się przeplatają, dlatego rozwój kompetencji wizualnych staje się dziś nie tylko wartością dodaną, ale często niezbędnym elementem współczesnej praktyki scenicznej.

Literatura podstawowa:

1. Newton, D., Gaspard, D., "Jak robi się film". Warszawa: Wydawnictwo Wojciech Marzec.

– Przystępne wprowadzenie do podstaw realizacji filmowej, obejmujące etapy produkcji, pracę z kamerą i montaż.

2. Bruce Block, "Opowiadanie obrazem. Tworzenie wizualnej struktury filmu, telewizji i nowych mediów", Warszawa: Wydawnictwo Wojciech Marzec.

– Kluczowa pozycja dotycząca wizualnego języka filmu i budowania spójnej struktury narracyjnej poprzez obraz.

3. Henry Carroll, "Fotografuj jak mistrz. 50 mistrzów fotografii i ich najważniejsze dzieła". Warszawa: Arkady.

– Inspirujący przegląd twórczości wybitnych fotografów, pomocny w rozwijaniu wizualnej świadomości i indywidualnego stylu.

4. Mike Wellins, "Myśleć animacją : [podręcznik dla filmowców]"; tł. Andrzej Wojnach, Wydawnictwo Wojciech Marzec, Warszawa 2015

- Praktyczne i inspirujące wprowadzenie do myślenia kategoriami animacji – dla reżyserów, animatorów i twórców narracji wizualnych.

5. "Małe wielkie kino. Film animowany od narodzin do końca okresu klasycznego" Sitkiewicz P.; słowo/obraz/terytoria, Gdańsk 2009

Przejrzysty i rzetelny przewodnik po wczesnej historii filmu animowanego – od technicznych eksperymentów po klasyczne arcydzieła.

6. Shaw, S. "Stop Motion: Craft Skills for Model Animation. London: Focal Press."

– Praktyczny przewodnik po animacji poklatkowej, przydatny w pracy z lalką i filmem animowanym.

Literatura uzupełniająca:

1. Giżycki, M. (red.) "Nie tylko Disney. Rzecz o filmie animowanym." Warszawa: Wydawnictwo Wojciech Marzec.

– Zbiór esejów i analiz ukazujących różnorodność form i znaczeń filmu animowanego, z perspektywy historycznej i estetycznej.

2. Frukacz, M. "Rozmowy o animacji. 24 klatki na sekundę". Kraków: Korporacja Ha!art.

– Wywiady z twórcami animacji, poruszające kwestie procesu twórczego, inspiracji i praktyki zawodowej.

3. Carroll, H. "Fotografuj! Poradnik dla każdego". Warszawa: Arkady.

– Przystępne wprowadzenie do podstaw fotografii – idealne dla początkujących i tych, którzy chcą uporządkować swoją wiedzę.

4. Carroll, H. "Zrozumieć fotografię. Jak patrzeć i widzieć świadomie." Warszawa: Arkady.

– Refleksyjna książka ucząca świadomego patrzenia i analizowania obrazów fotograficznych – doskonała pomoc w rozwijaniu wrażliwości wizualnej.

5. Birn, J. "Digital Lighting and Rendering", Berkeley: New Riders.

– Dla studentów zainteresowanych pracą ze światłem w fotografii i filmie, również w kontekście animacji.

Efekty uczenia się

Wiedza (W)

Po ukończeniu zajęć student:

W1 – Posiada uporządkowaną wiedzę na temat języka fotograficznego i filmowego, ze szczególnym uwzględnieniem obrazu jako środka ekspresji w sztukach wizualnych i scenicznych. (odn. R_W6)

W2 – Rozumie techniczne i artystyczne aspekty tworzenia obrazu fotograficznego i filmowego, w tym światło, kompozycję, rytm wizualny i narrację opartą na obrazie.

W3 – Zna różnorodne techniki animacji poklatkowej oraz formy wykorzystania lalek, masek i przedmiotów w działaniach przed kamerą – od konwencji klasycznych po eksperymentalne. (odn. R_W10)

W4 – Posiada wiedzę o sposobach wykorzystania narzędzi audiowizualnych w kontekście realizacji teatralnych, performatywnych i multimedialnych. (odn. R_W9)

Umiejętności (U)

Po zakończeniu kursu student:

U1 – Samodzielnie realizuje krótkie formy audiowizualne z użyciem lalek i innych form animowanych, operując świadomie obrazem, ruchem, światłem i dźwiękiem. (odn. R_U1, R_U8)

U2 – Tworzy spójną koncepcję wizualną projektu, analizuje i dostosowuje środki wyrazu do założeń narracyjnych i estetycznych. (odn. R_U4, R_U13)

U3 – Potrafi współpracować w zespole twórczym, zarówno jako autor koncepcji, jak i jej realizator, komunikując swoje intencje oraz przyjmując rolę krytycznego odbiorcy. (odn. R_U6)

U4 – Korzysta z narzędzi technicznych i programów służących do rejestracji i edycji obrazu fotograficznego i filmowego.

Kompetencje społeczne (K)

Po zakończeniu kursu student:

K1 – Potrafi samodzielnie planować i realizować projekty artystyczne z elementami fotografii i filmu, wykazując się inicjatywą, refleksyjnością oraz gotowością do przyjmowania konstruktywnej krytyki. (odn. R_K1)

K2 – Wykazuje otwartość na eksperymentowanie z formą i medium, łączy nowe doświadczenia z dotychczasową wiedzą teatralną i plastyczną.

K3 – Świadomie rozwija swój indywidualny język artystyczny i estetyczną wrażliwość wizualną, traktując fotografię i film jako narzędzia wypowiedzi twórczej w kontekście teatru i sztuk performatywnych.

K4 – Potrafi dostrzec możliwości praktycznego zastosowania zdobytych umiejętności w pracy zawodowej – zarówno w teatrze, jak i w działaniach interdyscyplinarnych łączących różne media.

Metody i kryteria oceniania:

semestr V - Zaliczenie bez oceny

semestr VI - Egzamin

Wykonanie dwóch prac zaliczeniowych - cyklu fotograficznego w I sem. oraz formy filmowej (etiudy) - w II sem.