Historia teatru lalek

Zapoznanie się z historią światowego lalkarstwa od czasów antycznych do dnia dzisiejszego. W sytuacja wyjątkowych możliwość prowadzenia i uczestniczenia w zajęciach online.

Przedmiot obejmuje 3 semestry:

1 - Teatr lalek w Polsce i na świecie w ostatnich dekadach,

2 - Historia teatru lalek od antyku do końca XX wieku,

3 - Historia teatru lalek w Polsce.

I. Współczesny teatr lalek w Polsce i na świecie:

1. Wprowadzenie – plan pracy, wymagania, omówienie zaliczeń; refleksja nt. nazewnictwa i wydarzeń lalkarskich w ostatnich miesiącach

2. Lalka nova – nowe spojrzenie na dzieje lalkarstwa z perspektywy ostatnich dekad

3. Teatr instytucjonalny (na przykładzie Polski) – nowa kategoria organizacji teatru w II połowie XX wieku

4. Wilkowski, Dorman, Serafinowicz, Dziedziul, Tomaszuk – wybitni twórcy polskiego lalkarstwa

5. Teatry niezależne w Polsce

6. Wybitni lalkarze końca XX-początku XXI wieku: różne drogi do lalkarstwa (m.in. szkolnictwo lalkarskie)

7. Frank Soehnle (Niemcy)

8. Hoichi Okamoto (Japonia)

9. Neville Tranter (Holandia)

10. Duda Paiva (Brazylia)

11. Ilka Schönbein (Niemcy)

12. Plexus Polaire i Yngvild Aspeli (Norwegia)

13. Zero en Conducta (Hiszpania)

14. Polscy twórcy ostatnich dekad

15. Młode pokolenia lalkarzy

II. Historia europejskiego lalkarstwa:

1. Źródła i pochodzenie teatru lalek

2. Lalkowy teatr antyczny

3. Teatr mechaniczny automaty – animatroniksy (od Herona, Jacquet-Drozów, teatrum mundi do animatroniksów i lalkarstwa cyfrowego)

4. Mim – misterium

5. Komedia dell’arte

6. Angielscy komedianci

7. Opera marionetkowa

8. Komedia uliczna

9. Lalkarstwo wędrowne

10. Schyłek tradycyjnego lalkarstwa

11. Nowe trendy i Wielka Reforma

12. Rewia lalkowa XIX/XX

13. Papa Schmid i w stronę dzieci

14. Modernizm i lalki

15. Teatr artystyczny I poł. XX wieku (Brann, Teschner, Skupa, Puhonny… )

III. Historia teatru lalek w Polsce (XV-XXI)

1. Wprowadzenie do dziejów polskiego teatru lalek (okresy, przełomy, epoki, formy teatru)

2. Łątka w rękach komediantów

3. Polacy w Europie, Norblin i awans lalkarstwa

4. Teatr mechaniczny

5-6. Szopka

8. Szopka satyryczna

9. Lalki w Polsce w I połowie XX wieku

10. Wojna i lalki

11. Jarema, Ryl, Kilian-Stanisławska i Obrazcow

12. Wilkowski – Kilian

13. Dorman – Serafinowicz – Dziedziul: nowy teatr dla dzieci/dorosłych

14. Wrocław – Białystok

15. Których twórców lalkarzy musimy pamiętać

Literatura podstawowa:

1. Jurkowski H., Dzieje teatru lalek. T. 1 – Od antyku do „belle epoque”, T. 2 – Od modernizmu do współczesności, Teatr im. Andersena, Lublin 2014;

2. Jurkowski H., Metamorfozy teatru lalek w XX wieku, Errata, Warszawa 2002;

3. Jurkowski H., Moje pokolenie. Twórcy polskiego teatru lalek II połowy XX wieku, POLUNIMA, Łódź 2006;

4. Waszkiel M., Dzieje teatru lalek w Polsce, 1944-2000, AT, Warszawa 2012;

5. Waszkiel M., Teatr lalek w dawnej Polsce, AT, Warszawa 2018;

6. Wiśniewska M., Archipelag indywidualności. Solowe teatry performerów współdziałających z materią, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2022.

Literatura uzupełniająca:

7. IMPULSY. MAPOWANIE NOWEGO TEATRU LALEK / IMPULSES. MAPPING THE NEW PUPPET THEATRE, pod red. /edited by M.Kocur, Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie, Filia we Wrocławiu, Wydział Lalkarski, Wrocław 2022;

- Encyclopedie mondiale des Arts de la Marionnette, UNIMA, L’Entretemps, Montpelier 2009 (wersja internetowa angielska, francuska, hiszpańska: https://wepa.unima.org)

- czasopismo „Teatr Lalek”

- Internet, wortale teatralne

- liczne wydawnictwa poszczególnych teatrów lalek

W zakresie wiedzy absolwent zna i rozumie:

R_W01 rozszerzone zagadnienia obejmujące nauki humanistyczne; zna elementy dzieła scenicznego; P7U_W P7S_WG

R_W03 w pogłębiony sposób teorie naukowe właściwe dla reżyserii teatru lalek oraz kierunki ich rozwoju, a także zaawansowaną metodologię badań

P7U_W P7S_WG

R_W04 fundamentalne dylematy współczesnej cywilizacji oraz dysponuje poszerzoną wiedzą, która pozwoli mu na zbudowanie kontekstu historycznego

i kulturowego w dziele teatralnym P7U_W P7S_WK P7S_WG

R_W07 podstawowe linie rozwojowe w historii teatru oraz ma orientację w piśmiennictwie związanym z tymi zagadnieniami P7U_W P7S_WG

R_W08 możliwości wykorzystania i mieszania konwencji i stylów przynależnych teatrowi lalek i żywego planu w celu uzyskania współczesnej wymowy dzieła artystycznego P7U_W P7S_WG P7S_WG

R_W09 środki ekspresji w teatrze ożywionej formy, posiada wiedzę z zakresu możliwości warsztatowych pokrewnych dyscyplin (w tym najnowszych trendów); P7U_W P7S_WG P7S_WG P7S_WK

R_W10 problematykę związaną z technologiami stosowanymi w teatrze

(w ujęciu całościowym), oraz rozwojem technologicznym w dziedzinie teatru lalek P7U_W P7S_WG P7S_WG

R_W14 istotę procesów kulturowych posiada umiejętność rozpoznawania wybranych elementów kultury materialnej poszczególnych epok, obszarów i warstw społecznych; P7U_W P7S_WG

W zakresie umiejętności absolwent potrafi:

R_U03 świadomie posługiwać się techniką i technologią teatru lalek w

trakcie realizacji prac artystycznych; P7U_U P7S_UW P7S_UW

R_U12 tworzyć ustne i pisemne wypowiedzi z zakresu sztuk teatralnych w

oparciu o zdobytą wiedzę teoretyczną P7U_U P7S_UK P7S_U

W zakresie kompetencji społecznych absolwent jest gotów do:

R_K01 wykorzystania nabytej wiedzy w celu formułowania sądów i

rozwiązywania problemów poznawczych praktycznych; jest gotów do krytycznej oceny odbieranych treści P7U_K P7S_KK P7S_KK

R_K09 do podjęcia refleksji na temat społecznych, naukowych i etycznych

aspektów związanych z własną pracą; P7U_K P7S_KO P7S_KR P7S_KO P7S_KR

Sem 1 - zaliczenie - na podstawie obecności i aktywności oraz rozmowy indywidualnej lub pracy pisemnej na zadany temat;

Sem. 2 - zaliczenie na ocenę - na podstawie obecności i aktywności oraz rozmowy indywidualnej lub pracy pisemnej na zadany temat;

Sem. 3 - egzamin na podstawie rozmowy indywidualnej lub pracy pisemnej.

Ocena egzaminacyjna jest sumą ocen po każdym semestrze.