„Dziady” a multikulti

cel ogólny: rozumienie kultury w kontekście wielokulturowości

cele operacyjne: krytyczna analiza funkcjonowania polskiego paradygmatu romantycznego w XX i XXI wieku; wzbogacenie umiejętności analizy dramatologicznej i teatrologicznej o narzędzia kulturoznawcze

Zakres poszczególnych tematów:

1. Tematy, problemy, idee w Dziadów części II, IV i I; dzieje ich wieloimiennego bohatera; Dziady w Dziadach; wielogatunkowa poetyka Dziadów – stan badań.

2. Tematy, problemy, idee w Mickiewicza Dziadów części III; dzieje ich wieloimiennego bohatera; Dziady w Dziadach; wielogatunkowa poetyka Dziadów – stan badań.

3. Dziady Mickiewicza jako polski dramat metafizyczny.

4. Dziady a romantyczny paradygmat kultury polskiej i jego zmierzch.

5. Dzieje inscenizacji Dziadów a historia kultury polskiej XX wieku.

6. Parafrazy Dziadów w dramacie i teatrze polskim (Akropolis Grotowskiego i Szajny, Umarła klasa Kantora).

7. Dziady Mickiewicza jako komentarz metaspołeczny (historia, jaką zbiorowość zamieszkująca ziemie polskie opowiada samej sobie o sobie): wczoraj i dziś.

8. Dziady jako polski dramat społeczny – przykład posmoleńskiego performansu społecznego na Krakowskim Przedmieściu.

9. Dziady – jeden z oryginalniejszych i najważniejszych polskich projektów kulturowych.

10. Białoruski obrzędowy archetyp Dziadów Mickiewicza a religia pogańskich Słowian – stan badań.

11. „Murzyńskie Dziady”: afroamerykańskie paralele obrzędowe (brazylijskie candomblé, haitańskie vodou).

12. „Zaginione białe plemię”: Polone nwa (czarni Polacy) na Haiti.

13. Dziady i Dziady a zagadnienie wielokulturowości w świetle krytyki postkolonialnej.

14. Żydowskie Dziady: Dybuk An-skiego, jego współczesne polskie inscenizacje i parafrazy jako praca żałoby po sąsiadach.

15. Dziady a multikulti: Inni jako bohaterowie horroru wyobraźni zbiorowej.

1. Podstawowa:

– Adam Mickiewicz: Dziady kowieńsko-wileńskie (Część II, IV, I), oprac. Janusz Skuczyński, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 2012.

– Adam Mickiewicz: Dziady drezdeńskie (Część III), oprac. Janusz Skuczyński, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo, 2012.

– Leszek Kolankiewicz: Gusła, w tomie zbiorowym: Dziady nasze mają to szczególnie... Studia i szkice współczesne o dramacie Adama Mickiewicza, red. nauk. Andrzej Fabianowski, Ewa Hoffmann-Piotrowska, Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, 2013, s. 9-68.

2. Uzupełniająca:

Lista lektur będzie kształtowana w toku zajęć i stosownie do potrzeb uczestników. Znajdą się na niej takie pozycje, jak np.

– Maria Janion: Romantyzm a początek świata nowożytnego; Romantyzm polski wśród romantyzmów europejskich, w: tejże Gorączka romantyczna, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975, s. 23-95.

– Maria Janion: Zmierzch paradygmatu, w: tejże Do Europy – tak, ale razem z naszymi umarłymi, Warszawa: „Sic!”, 2000, s. 19-34.

– Leszek Kolankiewicz: Dziady. Teatr święta zmarłych, Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria 1999, rozdz. Rozmaite gry zwodząc, s. 277-376, rozdz. Szałem pijany ty mnie unosisz, Bachusie, s. 377-408.

– Leszek Kolankiewicz: „Jak bez wysiłku kochać się z Murzynem”. Grotowski w splątanym gaju narracji haitańskich, w tomie zbiorowym: Nowe historie 02. Wymowa faktów, red. Agata Adamiecka-Sitek, Dorota Buchwald, Warszawa: Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2011, s. 97-115.

– Leszek Kolankiewicz: Samba z bogami. Opowieść antropologiczna, wyd. 3 zmienione i uzup., Wrocław: Instytut im. Jerzego Grotowskiego, 2016, rozdz. 2, Dziady, s. 97-127, rozdz. 5, Patrzyłem w oczy potęgom, widziałem, s. 194-235.

– Dariusz Kosiński: Teatra polskie. Historie, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN – Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2010, cz. II, Teatr na drodze przez..., s. 109-206.

– Dariusz Kosiński: Teatra polskie. Rok katastrofy, Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Znak – Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, 2013, cz. 5, Walka o pamięć, s. 279-330, cz. 6, Oto obchodzimy Dziady..., s. 333-378, cz. 7, Ite, s. 381-385, Posłowie, s. 389-398.

– Zbigniew Majchrowski: Cela Konrada. Powracając do Mickiewicza, Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, 1998, cz. I, „Dziady” jako arcy-„dzieło w ruchu”, s. 19-52, rozdz. Mickiewicz w „kościele ludzkim” Witolda Gombrowicza, s. 271-300.

Wiedza

student po zakończeniu kursu powinien:

EM 1 scharakteryzować „Dziady” Mickiewicza jako polski dramat metafizyczny i ocenić ich znaczenie w polskim paradygmacie romantycznym K_W04

EM 2 odróżnić „Dziady” jako dramat estetyczny od Dziadów jako dramatu społecznego K_W11

EM 3 wskazać odpowiedniki obrzędu Dziadów w innych kulturach i przeprowadzić naukowe paralele K_W15

Umiejętności

student po zakończeniu kursu powinien:

EM 4 analizować i interpretować widowiska kulturowe i performanse społeczne K_U04

EM 5 posługiwać się narzędziami kulturoznawczymi w analizie faktów społeczno-kulturowych i estetycznych K_U04

EM 6 Posługiwać się w swojej pracy materiałami źródłowymi dotyczącymi historii teatru i społeczeństwa K_U02

Kompetencje personalne i społeczne

student po zakończeniu kursu powinien:

EM 7 identyfikować i rozumieć problematykę kulturoznawczą K_K01

EM 8 odnosić się krytycznie do faktów społeczno-kulturowych i estetycznych K_K03

EM 9 uczestniczyć w wymianie sądów na tematy kulturoznawcze K_K05

Dopuszczalne są 2 nieusprawiedliwione nieobecności na zajęciach.