Teatr żydowski w Polsce

"Dybuk" - żydowskie "Dziady". Teatr żydowski w Polsce

Celem zajęć jest poznanie przez studentów dziejów teatru żydowskiego, ze szczególnym uwzględnieniem występów aktorów żydowskich na ziemiach polskich. Teatralna kultura żydowska jest bowiem niezbywalną częścią teatralnej kultury polskiej, choć historia teatru żydowskiego odbija zarazem zawiłości relacji polsko-żydowskich, żydowsko-żydowskich oraz żydowsko-polskich.

Ideą spajającą te zajęcia (konwersatorium) będzie rocznica stulecia prapremiery najsłynniejszego dramatu żydowskiego - "Dybuka" - Szymona An-skiego (9 grudnia 1920 r., Teatr Elizeum w Warszawie).

Studenci zostaną włączeni do udziału w bogatych obchodach tej rocznicy (m.in. konferencja naukowa i spotkanie z reżyserem "Dybuka" w Instytucie Teatralnym im. Z. Raszewskiego). Zostaną przypomniane dzieje najsłynniejszego zespołu żydowskiego - Trupy Wileńskiej. Wykonany przez nią dramat An-skiego wzbudził zachwyt najwybitniejszych artystów i krytyków polskich (m.in. Juliusza Osterwy, Aleksandra Zelwerowicza, Leona Schillera, Tadeusza Żeleńskiego-Boya) i zapoczątkował zjawisko określane mianem "dybukizacji" teatru polskiego, trwające do dzisiaj.

Program zajęć uwzględni:

- początki zawodowego, świeckiego teatru żydowskiego,

- spory o język teatru żydowskiego (jidysz czy hebrajski),

- walkę z tzw. "szundem" (szmirą),

- powstanie teatrów artystycznych (literackich, eksperymentalnych),

- dramat żydowski,

- teatry w gettach,

- upaństwowienie teatru żydowskiego po II wojnie światowej.

Podstawowa bibliografia:

- "Pamiętnik Teatralny", 1992, z. 3-4.

- Teatr żydowski w Polsce. Materiały z Międzynarodowej Konferencji Naukowej, red. Anna Kuligowska-Korzeniewska, Małgorzata Leyko, Łódź 1998.

- Ida Kamińska, Moje życie, mój teatr, przeł. Joanna Krakowska-Narożniak, Warszawa 1995.

- Anna Kuligowska-Korzeniewska, Polska "Szulamis". Studia o teatrze polskim i żydowskim, Warszawa 2018.

- Szymon An-ski, Dybuk. między dwoma światami, red. Anna Kuligowska-Korzeniewska, Warszawa 2020.

Wiedza:

- poznanie dziejów teatru żydowskiego w Polsce, dramatu żydowskiego oraz miejsca teatru żydowskiego w polskiej teatralnej kulturze (K_W06, K_W07)

Umiejętności:

- samodzielne zdobywanie wiedzy i poszerzanie jej w odniesieniu do dziejów teatru żydowskiego w Polsce (K_U01)

- umiejętność uczestniczenia w dyskusji, prezentowania i argumentowania swojego stanowiska, a także merytorycznej polemiki (K_U07)

- rozwijanie umiejętności tworzenia prac pisemnych, np. recenzji (K_U09)

Kompetencje:

- uczestnictwo w bieżącym życiu teatralnym i kulturalnym (K_K06)

Zaliczenie wymaga uprzedniego porozumienia studentów z prowadzącą, np. napisania recenzji z wybranego spektaklu w Teatrze Żydowskim im. Estery Rachel i Idy Kamińskich w Warszawie.