Etyka w teatrze

Pierwsza część zajęć prowadzona jest w formie konwersatorium. Polega na analizie zagadnień związanych z etyką pracy w teatrze, ze szczególnym uwzględnieniem współczesnej dynamiki wokół ruchu #MeToo oraz krytyki instytucjonalnej badającej relacje władzy, podległości i autonomii w różnych modelach produkcji, zarządzania i kooperacji zarówno w instytucjach teatralnych, jak i szkolnictwie artystycznym. Druga cześć zajęć poświęcona jest rozwijaniu przez grupę własnej formy praktycznej odpowiedzi na analizowane problemy w postaci wypowiedzi artystycznej lub opracowania krytycznego.

Zajęcia mają charakter warsztatowy. Pierwsza część zajęć prowadzona jest w formie konwersatorium. Polega na analizie zagadnień związanych z etyką pracy w teatrze, ze szczególnym uwzględnieniem współczesnej dynamiki wokół ruchu #MeToo oraz krytyki instytucjonalnej badającej relacje władzy, podległości i autonomii w różnych modelach produkcji, zarządzania i kooperacji zarówno w instytucjach teatralnych, jak i szkolnictwie artystycznym. W ramach zajęć analizie poddane zostaną poszczególne studia przypadków nadużyć władzy i dyskryminacji ujawnione w ostatnich latach w świecie sztuki, w tym zwłaszcza teatrze światowym i polskim. Przedmiotem naszego zainteresowania będą możliwe do odczytania z dyskursu publicznego (oświadczenia medialne, komentarze, publicystyka, teksty analityczne, opracowania naukowe) mechanizmy towarzyszące zarówno nadużyciom władzy w przestrzeni sztuki, jak i reakcjom na ich ujawnienie na poziomie instytucjonalnym i społeczno-medialnym. Interesować nas będą także procesy, które zostały uruchomione w odpowiedzi na ujawnioną skalę nadużyć, w szczególności systemowe działania podjęte w teatrze brytyjskim i belgijskim. Analizie poddane zostają również strategie, po które sięgnęli twórcy i twórczynie teatru, odnosząc się w swoich pracach do kwestii przemocy i dyskryminacji w sztuce (m.in. Markus Öhrn „3 Episodes of Live”, Michał Telega, „Aktorki, czyli przepraszam, że dotykam”, „NOSEXNOSOLO” Agnieszki Jakimiak).

Przyjrzymy się także inicjatywom podejmowanym w ramach szeroko pojętej krytyki instytucjonalnej, zmierzającym do wypracowania nowego modelu instytucji opartej na demokratyzacji procesów decyzyjnych, etyce troski, dowartościowaniu tzw. pracy reprodukcyjnej, uznaniu podmiotowości i autonomii wszystkich pracowników.

Druga cześć zajęć poświęcona jest rozwijaniu przez grupę własnej formy praktycznej odpowiedzi na analizowane problemy w postaci wypowiedzi artystycznej lub opracowania krytycznego.

• „Bezkarnie. Etyka w teatrze”, red. Waldemar Rapior, Scena Robotnicza, Poznań 2019.

• Monika Kwaśniewska, „Między hierarchią a anarchią. Teatr – instytucja – krytyka”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019.

• Sarah Ahmed, On complaint,

https://www.youtube.com/watch?v=4j_BwPJoPTE&t=2570s [dostęp: 20.08.2020]

• Teksty zamieszczone w numerze tematycznym „Polish Theatre Journal” 2019 nr 1-2; https://www.polishtheatrejournal.com/index.php/ptj/issue/view/19/showToc

- Agata Adamiecka-Sitek, „Zmiana – teraz? Wywołując to, co nieuniknione”.

- Alina Czyżewska, „W teatrze nie ma demokracji. Serio?”.

- Iga Gańczarczyk, „Świadectwa i deklaracje”.

- Iwona Kempa, „Co dalej w tym, co jest. W szkole i w teatrze”.

- Jagoda Szelc, „Co mówimy do ludzi: o psychodynamice pracy na planie filmowym”.

- Vanessa Coffey, Hilary Jones, Mccallister Selva, Thomas Zachar „Shifting the Landscape: Why Changing Actor Training Matters in Light of the #MeToo Movement”.

- Grégory Gabriel, Elliot Marès „Changing the Face of French Scene: Rethinking Assumptions for a Theatre That Mirrors Society”.

- Henk Havens, Bert Luppes, Lieke van der Vegt, Emma Buysse „Dutch Practice-Based Theatre Experiences.

• Studium przypadku reakcji na #MeToo w teatrze brytyjskim

- Amber Massie-Blomfield, A year on from #MeToo, how much has theatre really changed?, “The Stage” 15.09.2018.

o Harassment and bullying in the theater industry: special report, “The Stage”, 25.01.2018

Materiały związane ze zorganizowanym przez Royal Court Theatre “Day of action” i jego efektami: Code of Behaviour i Bullying, harassment and sexual attention policy

- https://royalcourttheatre.com/artistic-director-vicky-featherstone-programs-day-action-response-weinstein-revelations/

- https://royalcourttheatre.com/code-of-behaviour/

- https://royalcourttheatre.com/bullying-harassment-unwanted-sexual-attention-policy/

Lektura uzupełniająca

- “Agenda for Change report.” Accessed: October 17, 2020. https://www.equity.org.uk/media/1263/agenda-for-change.pdf.

- “Manifesto for casting.” Accessed: October 17, 2020. https://www.equity.org.uk/media/1380/manifesto-for-casting.pdf.

- “Safe Spaces Statement.” Accessed: October 17, 2020. https://www.equity.org.uk/media/1382/safe-spaces-statement-postcard.pdf.

- Encouraging safer and more supportive working practices in theatre: https://uktheatre.org/theatre-industry/guidance-reports-and-resources/safe-and-supportive-working-practices/

Sexual Harassment

- https://fia-actors.com/fileadmin/user_upload/News/Documents/2020/January/FIA_Manual_Combatting_SH_EN_V2.pdf

• Studium przypadku reakcji na #MeToo w teatrze belgijskim

- Marta Keil, „My też”, „Didaskalia” 2018 nr 148; #metoo i Troubleyn/Jan Fabre. List otwarty do Jana Fabre’a i Troubleyn, tamże.

- Ilse Ghekiere, #Wetoo: What dancers talk about when they talk about sexism

https://www.rektoverso.be/artikel/wetoo-what-dancers-talk-about-when-they-talk-about-sexism

- Ilse Ghekiere, Racism and sexism in art education: a subjective mapping,

https://www.rektoverso.be/artikel/racism-and-sexism-in-art-education-a-subjective-mapping

https://www.engagementarts.be/en/tools

https://www.kunsten.be/nu-in-de-kunsten/sexism-sexual-harassment-and-abuse-of-power-in-the-arts-a-suggestion-towards-understanding-terminology/

Działania w polskim teatrze

• Monika Kawśniewska, „Świadectwa czy/i spektakle”, „Dialog” 2020 nr 2.

• Monika Kwaśniewska, „Dlaczego przestały milczeć? Dlaczego zostały wysłuchane. Afektywna analiza #metoo w Teatrze Bagatela”, „Didaskalia” 2020 nr 159.

• Anna Majewska, „Co wiedzą wszyscy”, „Dialog” 2020 nr 2.

• Anchois courage!, https://www.youtube.com/watch?v=hzGLDC-j1Iw&t=112s [dostęp: 20.08.2020]

• Agata Adamiecka-Sitek, Marta Keil, Igor Stokfiszewski, "Feminizm! Nie faszyzm: Teatr Powszechny im. Zygmunta Hübnera w Warszawie. Materiały do Porozumienia, ". “Didaskalia” 2019 nr 153.

Wiedza

K_W11 rozumie historyczne, estetyczne i społeczno-kulturowe uwarunkowania zjawiska teatru i działalności teatralnej w minionych epokach i obecnie

K_W15 zna i rozumie relacje między teoretycznymi i praktycznymi aspektami sztuki teatru

K_W21 ma podstawową wiedzę na temat współczesnych mediów, ich specyfiki i funkcjonowania oraz związanych z nimi rodzajów aktywności zawodowej

Umiejętności

K_U07 potrafi uczestniczyć w dyskusji, umie zaprezentować i uargumentować własne stanowisko, przedstawić wątpliwości i sugestie, prowadzić merytoryczną polemikę

K_U13 potrafi przygotować i wygłosić wystąpienie ustne z zakresu wiedzy o teatrze

K_U14 umie poprowadzić spotkanie lub dyskusję na tematy teatralne

Kompetencje personalne i społeczne

K_K03 rozumie społeczne znaczenie teatru i szeroko pojmowanej kultury oraz potrzebę działań animatorskich

K_K04 jest przygotowany do aktywnego uczestnictwa w grupach i instytucjach, realizujących lub organizujących projekty badawcze, działania teatralne lub kulturalne

K_K06 uczestniczy w bieżącym życiu teatralnym i kulturalnym

Dopuszczalne są 2 nieusprawiedliwione nieobecności na zajęciach.

Warunkiem dopuszczenia do zaliczenia modułu jest:

1. aktywny udział w zajęciach

2. znajomość lektur i dzieł będących przedniotem anaizy

3. uczestnictwo w tworzeniu koncepcji i rozwoju artystycznej lub krytycznej pracy zespołowej