Reżyserki. Kino i teatr

Celem przedmiotu jest zapoznanie studiujących z wybranymi, wybitnymi dziełami filmowymi i teatralnymi, wyreżyserowanymi przez kobiety. Rozmowa o filmach i spektaklach wpisana zostanie w ramy refleksji teoretycznej, która problematyzuje specyfikę twórczości kobiet, a przede wszystkim ich (nie)obecność w kanonie.

Zajęcia poświęcone będą wybitnym dziełom kina oraz teatru, które stworzone zostały przez reżyserujące kobiety. Szczególny nacisk zostanie położony na kino, które wciąż, w znacznie większym stopniu niż teatr, zdominowane jest w popularnej recepcji nazwiskami wielkich reżyserów. Studiującym zaprezentowane zostaną filmy, rejestracje spektakli oraz związane z nimi zagadnienia. Zajęcia nie mają charakteru filmoznawczego czy stricte teatrologicznego, ale kulturoznawczy (z elementami historii kina i performance studies). Centralnym dla przedmiotu zagadnieniem będzie pojęcie kanonu oraz współgrające z nim mechanizmy pamięci kulturowej. Analizując dzieła reżyserek (filmy z szeroko pojętej domeny międzynarodowej, przykłady spektakli z zakresu historii polskiego teatru) zadamy sobie pytanie o relacje pomiędzy kobietami-artystkami a dominującymi narracjami kształtującymi historie kina i teatru. Rozmowa o filmach i spektaklach wpisana zostanie w ramy refleksji teoretycznej, która problematyzuje specyfikę twórczości kobiet, czy też stawia pytanie o istnienie tej specyfiki, kładąc z kolei nacisk na kontekst społeczno-kulturowy. Celem przedmiotu jest jednak przede wszystkim zapoznanie studentów z wybranymi, wybitnymi dziełami, dzięki którym możliwa staje się dyskusja inaczej ujmująca zagadnienia "kanonu", "awangardy" i "głównego nurtu".

Omawiane artystki, dzieła oraz zjawiska:

I. Mistrzynie - klasyczki kina:

1. Chantal Akerman, "Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce, 1080 Bruxelles"

2. Maya Deren, "Sieci popołudnia"

3. Věra Chytilová, "Stokrotki"

4. Agnes Varda, "Cleo od 5 do 7" i/lub "Jedna śpiewa druga nie"

II. Reżyserki i Historia:

1. Wanda Jakubowska, "Ostatni etap"

2. Łarisa Szepitko, "Wniebowstąpienie"

3. Julie Dash, "Córki pyłu"

III. Reżyserki a kino popularne:

1. Mary Harron, "American Psycho"

IV. Autorski dokument:

1. Forough Farrokhzad, "Chane sijah ast" ("Dom jest czarny") i/lub

2. Jennie Livingston, "Paris Is Burning"

V. Kino queer:

1. Wybrany film Barbary Hammer

VI. Teatr 1: Twórczość Elizabeth LeCompte

VII. Teatr 2: Polskie reżyserki teatru repertuarowego - casus Lidii Zamkow

VIII. Teatr 3: Kluczowe artystki polskiego teatru kontrkulturowego

1. Podstawowa:

Małgorzata Sadowska, "Omieść, objąć, lustrować", dwutygodnik.com nr 300.

"Reżyserki kina" red. Małgorzata Radkiewicz, Rabid, Kraków 2005 (wybrane rozdziały).

"Historie filmu awangardowego. Od dadaizmu do postinternetu" red. Łukasz Ronduda, Gabriela Sitek, MSN, Korporacja Ha!art 2020 (wybrane rozdziały).

Katarzyna Kułakowska, "Błaźnice. Kobiety kontrkultury teatralnej w Polsce", Instytut Teatralny, Warszawa 2017 (fragmenty).

Monika Talarczyk-Gubała, "Biały mazur. Kino kobiet w polskiej kinematografii" (fragmenty), Galeria Miejska Arsenał, Poznań 2013.

Wybrane teksty z internetowego magazynu "Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej".

2. Uzupełniająca:

Laura Mulvey, "Do utraty wzroku. Wybór tekstów" (fragmenty), Korporacja ha!art - Era Nowe Horyzonty, Kraków-Warszawa 2010.

Monika Talarczyk-Gubała, "Wanda Jakubowska. Od nowa" (fragmenty), Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2015.

Linda Nochlin, "Why Have There Been No Great Women Artists?", Thames&Hudson, London 2021.

Wiedza

studentka po zakończeniu kursu powinna:

K_W08 Wymienić przykłady reżyserek, których praca w znaczący sposób wpłynęła na rozwój światowego kina i teatru.

K_W02 Zdefiniować pojęcie "kanonu" i "kina kobiet".

Umiejętności

studentka po zakończeniu kursu powinna:

K_U04 Interpretować obraz filmowy i dzieło teatralne w poszerzonym kontekście społeczno-kulturowym.

K_U03 Analizować mechanizmy wytwarzania kanonu w sztuce filmowej i teatralnej.

Kompetencje personalne i społeczne

studentka po zakończeniu kursu powinna:

K_K01 Wyrażać własne sądy w sprawach omawianych podczas zajęć

Zaliczenie na ocenę. Dopuszczalne dwie nieusprawiedliwione nieobecności na zajęciach.

Na ocenę końcową ma wpływ obecność, aktywność na zajęciach, jak też ocena z rozmowy na opracowany przez studentkę temat.