Teatr warszawski w XIX w.

Forma zajęć: wykład

Poznawanie XIX-wiecznego teatru warszawskiego w różnych perspektywach - sztuki scenicznej, repertuaru, krytyki, organizacji instytucji, publiczności, kontekstu kulturowego.

Krytyczna analiza wiedzy i wyobrażeń o polskim teatrze XIX wieku. Wzbogacenie umiejętności analizy dramatologicznej i teatrologicznej w odniesieniu do dzieł dawnych i ich współczesnego rezonansu kulturowego.

Praca może być prowadzona online lub zdalnie.

OKRES 1795-1830

1.Antreprenerzy, prezesi i dyrektorzy. Wojciech Bogusławski, Ludwik Osiński, Aleksander Rożniecki.

2. Zespół Teatru Narodowego, siedziba na placu Krasińskich, warunki pracy, oczekiwania publiczności; "Dykcyonarzyk teatralny"

3. Eklektyzm repertuarowy, komedioopery, adaptacje, Ludwik Adam Dmuszewski ("Aktorowie na Elizejskich Polach"), Alojzy Fortunat Żółkowski.

4. Forsowanie tragedii klasycystycznej, polska tragedia neoklasycystyczna, "Barbara Radziwilłówna"

5. Iksowie

6. Teatr Rozmaitości – początki, repertuar, aktorzy, Panczykowski, Jasiński

7. Inscenizacja romantyczna we Francji i w Polsce; Antonio Sacchetti

8. Przeboje teatralne, ulubieńcy publiczności, "Wesele w Ojcowie", "Chłop milionowy"

9. Gwiazdy sceny: Żółkowski, Dmuszewski, Ledóchowska, Werowski, Kudlicz, Żuczkowska, Piasecki

10. Teatr wobec powstania listopadowego; "Niema z Portici"

OKRES 1831-1863

11. 1833: Teatr Wielki

12. Prezesi, organizacja, dramat + opera + balet; inscenizacji romantycznych ciąg dalszy; reżyserzy

13. Polscy dramatopisarze (m.in. "Stara romantyczka" Stanisława Bogusławskiego)

14. Przeboje: "Robert Diabeł", "Sylfida"

15. Leontyna Halpertowa

16. Alojzy Gonzaga Żółkowski

17. Repertuar importowany; Jan Tomasz Seweryn Jasiński

18. Edukacja teatralna; Bogumił Dawison

19. Krytyka teatralna, Antoni Lesznowski syn, Józef Kenig

20. Czasopisma teatralne: „Pamiętnik Sceny Warszawskiej”, „Świat Dramatyczny”, „Gazeta Teatralna”

21. Obraz okresu międzypowstaniowego w późniejszych opracowaniach

OKRES 1863-1900

22. Teatr wobec powstania styczniowego

23. Zapaść popowstaniowa, zwolnienia, sukcesy opery, "Straszny dwór"

24. "Hamlet" 1870

25. Dramat pozytywistyczny, komedia (Bałucki), nowe wyzwania aktorskie

26. „Szkoła warszawska” – „szkoła krakowska”, Modrzejewska w Warszawie

27. Schyłek wieku

28. Rzut oka na XIX wiek.

Dobór tekstów będzie uzależniony od dostępności Biblioteki ATB dla studentów. W przypadku pracy zdalnej, dobór tekstów będzie wyznaczany przez ich dostępność online.

Bibliografia podstawowa

Bieńka Maria Olga, „Od zenitu do zmierzchu. Teatr warszawski 1880-1919”, Warszawa 2015

„Dzieje teatru polskiego”, pod red. Tadeusza Siverta, t. II: „Teatr polski od schyłku XVIII wieku do roku 1863. Lata 1773-1830”, Warszawa 1993; t. III: „Teatr polski od 1863 roku do schyłku XIX wieku”, Warszawa 1982

Jarząbek-Wasyl Dorota, „Za kulisami. Narodziny przedstawienia w teatrze polskim XIX wieku”, Kraków 2016

Jarząbek-Wasyl Dorota, Maresz Barbara, „Archiwum teatru XIX wieku. Ludzie, dokumenty, historie”, Kraków 2019

Kosiński Dariusz, „Dramaturgia praktyczna. Polska sztuka aktorska XIX wieku w piśmiennictwie teatralnym swej epoki”, Kraków 2005

Kosiński Dariusz, „Sztuka aktorska w polskim piśmiennictwie teatralnym XIX wieku. Główne problemy”, Kraków 2003

Michalik Jan, „Gawęda o <szkole krakowskiej>”, [w:] „Nowe historie 1. Ustanawianie historii”, red. Agata Adamiecka-Sitek, Dorota Buchwald, Dariusz Kosiński, Warszawa 2010

Partyga Ewa, „Wiek XIX. Przedstawienia”, Warszawa 2016

Przychodniak Zbigniew, „U progu romantyzmu. Przemiany warszawskiej krytyki teatralnej w latach 1815-1825”, Wrocław 1991

Pudełek Janina, „Warszawski balet romantyczny (1802-1866)”, Warszawa 1968

Raszewski Zbigniew, „Bogusławski”, t. I-II, Warszawa 2015

Raszewski Zbigniew, „Krótka historia teatru polskiego”, Warszawa 1977 (I wyd.) lub 1990 (II wyd.)

Ratajczakowa Dobrochna, „Obrazy narodowe w dramacie i teatrze”, Wrocław 1994

Szczublewski Józef, „Wielki i smutny teatr warszawski 1868-1880”, Warszawa 2015

Wanicka Agnieszka, „Dramat i komedia Teatrów Warszawskich 1868-1880”, Kraków 2011

Waszkiel Halina, „Trudne lata. Teatr warszawski 1815-1868”, Warszawa 2015

Wilski Zbigniew, „Polskie szkolnictwo teatralne 1811-1944”, Wrocław 1978

Wiedza

Po ukończeniu kursu student

K_W01 ma pogłębioną wiedzę o miejscu wiedzy o teatrze w systemie nauk humanistycznych i jej powiązaniach z innymi naukami, pozwalającą na integrowanie różnych dyscyplin naukowych

K_W02 zna terminologię nauk humanistycznych, szczególnie wiedzy o teatrze, na poziomie rozszerzonym

K_W03 ma rozszerzoną i pogłębioną wiedzę na temat różnorodnych metodologii nauk humanistycznych oraz ich zastosowania w dziedzinie wiedzy o teatrze

K_W04 ma rozszerzoną i pogłębioną wiedzę o historii teatru i dramatu, integrującą jej różne zakresy i aspekty

K_W07 ma rozszerzoną i pogłębioną wiedzę na temat krytyki teatralnej w perspektywie historycznej, estetycznej i społecznej

K_W10 zna i rozumie zaawansowane metody analizy, interpretacji i wartościowania dzieła teatralnego wedle różnorodnych tradycji, teorii lub szkół badawczych

K_W11 ma rozszerzoną i pogłębioną wiedzę na temat metod pracy historyka teatru, umożliwiającą samodzielną działalność naukową

Umiejętności

Student

K_U01 potrafi samodzielnie zdobywać wiedzę, rozwijać umiejętności i kierować własną karierą zawodową, wykorzystując różnorodne źródła i metody, w tym kontakty ze specjalistami, w języku polskim i obcym

K_U02 umie wyszukiwać, gromadzić, krytycznie oceniać i weryfikować informacje i materiały źródłowe (w języku polskim i obcym), przydatne dla określonych celów

K_U03 posiada pogłębione umiejętności badawcze, pozwalające na samodzielne formułowanie i rozwiązywanie oryginalnych problemów, z uwzględnieniem krytycznej analizy stanu badań, również w perspektywie interdyscyplinarnej

K_U04 posiada umiejętność syntetycznego i interdyscyplinarnego łączenia i wykorzystania wiedzy z innych nauk humanistycznych i społecznych

K_U05 potrafi przeprowadzić pogłębioną analizę formalną, artystyczną i społeczno-kulturową oraz krytyczną interpretację dzieła teatralnego

K_U06 umie dokonać pogłębionej analizy tekstu dramatycznego z różnych perspektyw teoretycznych i metodologicznych

K_U10 potrafi napisać oryginalną, spełniającą wymogi formalne i merytoryczne rozprawę naukową z zakresu wiedzy o teatrze lub interdyscyplinarną na podstawie samodzielnych badań, w świadomie wybranym ujęciu metodologicznym

K_U12 potrafi przygotować i wygłosić oryginalne wystąpienie ustne z zakresu wiedzy o teatrze lub interdyscyplinarne

Kompetencje personalne i społeczne

Student

K_K01 ma pogłębioną świadomość poziomu własnej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę dalszego kształcenia i rozwoju, inspiruje i uczestniczy w działaniach edukacyjnych

K_K02 wykorzystuje możliwości wyboru dróg dalszego kształcenia, osobistego rozwoju i kariery zawodowej

K_K03 ma pogłębioną świadomość społecznego znaczenia teatru i szeroko pojmowanej kultury, inspiruje i uczestniczy w działaniach animatorskich

K_K04 aktywnie i krytycznie uczestniczy w grupach i instytucjach, realizujących lub organizujących projekty badawcze, działania teatralne lub kulturalne, inspiruje zbiorowe projekty i działania

K_K05 utrzymuje profesjonalne kontakty środowiskowe i interdyscyplinarne, prowadzące do rozwoju własnego i uprawianej dyscypliny

K_K06 upowszechnia nowe dokonania teatralne oraz aktualny dorobek wiedzy o teatrze

Semestr zimowy: zaliczenie na podstawie aktywności na zajęciach lub wywiązywania się z zadań pisemnych w przypadku pracy zdalnej.

Semestr letni: zaliczenie na podstawie aktywności na zajęciach lub wywiązywania się z zadań pisemnych w przypadku pracy zdalnej. Egzamin.