Psychoanaliza w kulturze

Forma zajęć: ćwiczenia/konwersatorium

Zajęcia mają pogłębić wiedzę studentów na temat psychoanalizy jako jednej z kluczowych idei humanistycznych, a także istotnej praktyki terapeutycznej w XX wieku. Po odbyciu kursu uczestnicy powinni dostrzegać specyfikę poszczególnych nurtów psychoanalitycznych oraz wskazywać i opisywać zależności między rozwojem koncepcji Freudowskich a przemianami w XX-wiecznej sztuce, filozofii czy antropologii kultury.

W toku zajęć uporządkujemy i pogłębimy dotychczasową wiedzę uczestników z zakresu historii psychoanalizy jako idei oraz jako zespołu praktyk terapeutycznych. Przyjrzymy się psychoanalizie jako modzie intelektualnej i ideologii, wskazując zarówno na jej ograniczenia, jak i ożywczy potencjał. Zbadamy także wpływ, jaki wywarła na wybrane środowiska artystyczne i filozoficzne (np. skupione wokół francuskich pism „Documents” czy „Tel Quel”).

Zakres poszczególnych tematów: (mogą być też grupy tematyczne)

I. Psychoanaliza Freudowska

II. Psychoanaliza Lacanowska

III. Michel Leiris i Documents

IV. Psychoanaliza i poststrukturalizm

I. Podstawowa:

Sigmund Freud, Objaśnianie marzeń sennych; Wstęp do psychoanalizy

Paweł Dybel, Urwane ścieżki. Przybyszewski – Freud – Lacan

Jacques Lacan, Stadium lustra jako czynnik kształtujący funkcję Ja; Anamorfoza i spojrzenie

Todd Mc Gowan, Spojrzenie u Lacana

Georges Bataille, Historie oka

Tomasz Swoboda, Historia oka. Bataille, Leiris, Artaud, Blanchot

Michel Leiris, Noce bez nocy i kilka dni bez dnia; Wiek męski

„Konteksty. Polska Sztuka Ludowa” 2007, nr 3-4 (w całości poświęcony Leirisowi)

II. Uzupełniająca:

Bjorn Killingmo, Psychoanalityczna metoda leczenia: zasady i pojęcia

Herman Lang, Język i nieświadomość. Podstawy teorii psychoanalitycznej Jacques’a Lacana

Moustafa Safouan, Cztery lekcje psychoanalizy

Wiedza

student po zakończeniu kursu powinien:

EM 1 potrafić szczegółowo scharakteryzować psychoanalizę jako paradygmat myślenia i jako szczególny model praktyki terapeutycznej K_W03

EM 2 rozpoznawać i porównywać najważniejsze nurty psychoanalityczne K_W10

EM 3 ma pogłębioną wiedzę o miejscu wiedzy o teatrze w systemie nauk humanistycznych i jej powiązaniach z innymi naukami, pozwalającą na integrowanie różnych dyscyplin naukowych K_W01

Umiejętności

student po zakończeniu kursu powinien:

EM 4 analizować teksty kultury z wykorzystaniem narzędzi psychoanalitycznych K_U06

EM 5 poprawnie posługiwać się pojęciami wywodzącymi się z różnych szkół psychoanalitycznych K_U05

Kompetencje personalne i społeczne

student po zakończeniu kursu powinien:

EM 7 wykazywać się wrażliwością psychoanalityczną (używać – lecz nie nadużywać konceptów psychoanalitycznych) w toku dyskusji K_K01

EM 8 krytycznie oceniać i problematyzować zastosowanie narzędzi psychoanalitycznych w interpretacji dzieł sztuki oraz zjawisk społecznych K_K04

Dopuszczalne są 2 nieusprawiedliwione nieobecności. Warunkiem zaliczenia kursu jest systematyczna lektura omawianych tekstów oraz merytoryczny wkład w dyskusję w czasie zajęć.