Tadeusz Kantor - Wielka awangarda

Fakultatywne zajęcia monograficzne poświęcone Tadeuszowi Kantorowi i jego fascynacji Wielką Awangardą.

Tadeusz Kantor był jednym z najwszechstronniejszych i najwybitniejszych artystów XX w., bardzo głęboko wnikającym w tradycję sztuki modernizmu, a zwłaszcza awangardy francuskiej, niemieckiej, rosyjskiej i polskiej. Świadectwa tego można odnaleźć w jego twórczości plastycznej i scenicznej, w tekstach teoretycznych i licznych wywiadach.

Celem fakultetu nie jest jednak wskazywanie jego inspiracji (do czego artysta odnosił się niechętnie), lecz odkrywanie przyczyn tych fascynacji. Tadeusz Kantor stanie się więc przewodnikiem po labiryncie Wielkiej Awangardy, ujawniając przy tym mniej znane oblicze własnej twórczości.

Zakres poszczególnych tematów:

1. Wprowadzenie do twórczości Tadeusza Kantora

2. Tadeusz Kantor bez ostrzeżenia: "Umarła klasa" i jego sylwetka twórcza

3. Gęby i miny - symbolistyczne podłoże Awangardy w Krakowie międzywojennym

4. Wielka Awangarda - repetytorium

5. "Byłem konstruktywistą"

6. Kabaret i Teatr Artystów Cricot

7. Aktor jako przedmiot

8. Dada i ready mades

9. Informel

10. "Nie lubimy ekspresjonizmu": "Niech sczezną artyści"

11. Romans z Witkacym

12. Początki happeningu i performans - zwrot performatywny w sztuce współczesnej

13. Awangarda dzisiaj / Kantor dzisiaj - podsumowanie

LEKTURY

Wybór tekstów teoretycznych i manifestów Tadeusza Kantora;

O Umarłej klasie, "Dialog" 1977, nr 2;

Mieczysław Porębski, Deska. Chciałbym aby kiedyś profesor Mieczysław Porębski napisał mały esej o tym biednym przedmiocie. T. Kantor. Świadectwa. Rozmowy. Komentarze, Murator, Warszawa 1997 [fragmenty];

Krzysztof Miklaszewski, Spotkania z Tadeuszem Kantorem (1972-1987), KAW, Kraków 1989 (fragment);

Paul Mann, Śmierć-teoria awangardy, przeł. I. Boruszkowska [w:] Teorie awangardy. Antologia tekstów, red. I. Boruszkowska, M. Kmiecik, J. Kornhauser, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2020 [fragment];

Susan Sontag, Happening – sztuka radykalnych zestawień [w:] tejże, Przeciw interpretacji i inne eseje, Karakter, Kraków 2012;

Andrzej Pronaszko, O teatr przyszłości. Autoreferat [w:] tegoż, Zapiski scenografa. Wspomnienia – artykuły – listy, oprac. J. Timoszewicz, WAiF, Warszawa 1976;

MATERIAŁY AUDIOWIZUALNE

Rejestracje spektakli Tadeusza Kantora:

- Umarła klasa, realizacja: Andrzej Wajda, TVP, 1976,

- Niech sczezną artyści, realizacja: Stanisław Zajączkowski, Telewizja Kraków 1986,

- Nigdy tu już nie powrócę, realizacja: Andrzej Sapija, TVP S.A. 1990

oraz fragmenty;

Fragmenty filmów dokumentalnych dotyczących Tadeusza Kantora i awangardy dwudziestolecia międzywojennego;

Somnambulicy, reż. Mieczysław Waśkowski, 1957;

Kineformy, reż. Andrzej Pawłowski, 1957.

LEKTURY UZUPEŁNIAJĄCE

Krzysztof Pleśniarowicz, Kantor, Wielka Litera, Warszawa 2018;

Ranato Paggioli, Teoria awangardy, przeł. Ł. Kraj [w:] Teorie awangardy. Antologia tekstów, red. I. Boruszkowska, M. Kmiecik, J. Kornhauser, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2020;

Jerzy Lau, Teatr Artystów „Cricot”, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1967;

Oscar Schlemmer, Eksperymentalna scena Bauhausu. Wybór pism, wstęp, przeł. i oprac, M. Leyko, Słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2010;

Myśl teatralna polskiej awangardy 1919-1939. Antologia, wybór i wstęp S. Marczak-Oborski, WAiF, Warszawa 1973;

Adam Kotula, Piotr Krakowski, Sztuka abstrakcyjna, WAiF, Warszawa 1973;

Zofia Baranowicz, Polska awangarda artystyczna 1918-1939, WAiF, Warszawa 1975;

John Willett, Ekspresjonizm, przeł. M. Kluk, WAiF, Warszawa 1976;

Urszula Czartoryska, Od pop-artu do sztuki konceptualnej, WAiF, Warszawa 1976;

Andrzej Turowski, W kręgu konstruktywizmu, WAiF, Warszawa 1979;

Hans Richter, Dadaizm. Sztuka i antysztuka, posł. W. Haftmann, przeł. J.S. Buras, WAiF, Warszawa 1983;

Tristan Tzara, Manifest dada 1918, "Rita Baum" 2009, nr 13;

Justyna Michalik, Idea bardzo konsekwentna. Happening i teatr happeningowy Tadeusza Kantora, Universitas, Kraków 2015.

Wiedza

student po zakończeniu kursu:

K_W06 ma rozszerzoną i pogłębioną wiedzę o teoriach teatru i sztuki plastycznej Tadeusza Kantora oraz Wielkiej Awangardy

K_W05 ma rozszerzoną i pogłębioną wiedzę na temat Tadeusza Kantora i jego twórczości teatralnej oraz plastycznej w kontekście tradycji awangardy XX wieku

K_W08 ma rozszerzoną, zintegrowaną wiedzę na temat terminologii dotyczącej sztuki awangardowej

Umiejętności

student po zakończeniu kursu:

K_U04 posiada umiejętność syntetycznego i interdyscyplinarnego łączenia i wykorzystania wiedzy z innych nauk humanistycznych i społecznych

K_U05 potrafi przeprowadzić pogłębioną analizę formalną, artystyczną i społeczno-kulturową oraz krytyczną interpretację dzieła teatralnego

KU_12 potrafi przygotować i wygłosić oryginalne wystąpienie ustne z zakresu wiedzy o teatrze lub interdyscyplinarne

Kompetencje społeczne

student po zakończeniu kursu:

K_K01 ma pogłębioną świadomość poziomu własnej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę dalszego kształcenia i rozwoju, inspiruje i uczestniczy w działaniach edukacyjnych

K_K04 aktywnie i krytycznie uczestniczy w grupach realizujących lub organizujących projekty badawcze, działania teatralne lub kulturalne, inspiruje zbiorowe projekty i działania

Dopuszczalne są 2 nieusprawiedliwione nieobecności na zajęciach.

Zaliczenie na podstawie pracy pisemnej; przy ocenie uwzględniana jest także indywidualna aktywność Studenta.